Σκέψη

Στην ΙΨΔ, υπάρχουν τρόποι που βοηθούν να παρατηρήσετε τον εαυτό σας και καταλάβετε αν έχετε κάποια σημάδια για να ζητήσετε βοήθεια. Είναι σημαντικό να δείτε αν κυριαρχούν σκέψεις, οι οποίες γίνονται εμμονές, με επίπτωση στο συναίσθημα και την συμπεριφορά σας που οδηγούν σε ψυχαναγκασμούς. Δείτε αν την σκέψη σας την χαρακτηρίζουν ιδεοληψίες όπως περιγράφονται παρακάτω:

Ιδεοληψίες ορίζονται ως:

• Επαναλαμβανόμενες και επίμονες σκέψεις, παρορμήσεις και εικόνες, οι οποίες βιώνονται κάποιες φορές κατά την διάρκεια της διαταραχής σαν παρείσακτες και απρόσφορες και προκαλούν έντονο άγχος ή ενόχληση
• Οι σκέψεις, οι παρορμήσεις ή οι εικόνες δεν αποτελούν απλά υπερβολικές ανησυχίες για προβλήματα της πραγματικής ζωής
• Το άτομο προσπαθεί να αγνοεί ή να καταστέλλει τέτοιες σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες, ή να τις εξουδετερώνει με κάποια άλλη σκέψη ή πράξη
• Το άτομο αναγνωρίζει ότι οι ιδεοληπτικές σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες αποτελούν προϊόν του δικού του νού.

Συναίσθημα

Το κυρίαρχο συναίσθημα που χαρακτηρίζει την ΙΨΔ, είναι το άγχος και ο φόβος που προκαλείται από τις σκέψεις. Συχνός είναι ο φόβος ότι κάτι κακό θα συμβεί στην υγεία του ατόμου που προκύπτει από τις σκέψεις ότι υπάρχουν μικρόβια και μπορεί να βλάψουν την υγεία του ατόμου. Ένα άλλο στοιχείο του φόβου, έχει να κάνει με την ασφάλεια του ατόμου, φοβάται μήπως δεν είναι ασφαλής στο σπίτι του ή σε άλλο δημόσιο χώρο και για αυτό ελέγχει συχνά. Συναισθήματα σαν αυτά που τα δημιουργούν οι ανάλογες σκέψεις , παραπεμπούν σε ΙΨΔ κάποιες φορές.

Συμπεριφορά

Οι Ψυχαναγκασμοί ορίζονται ως:

• Επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ( π.χ. πλύσιμο χεριών, τακτοποίηση, έλεγχος)
• Νοερές πράξεις ( π.χ. προσευχές, μετρήσεις, σιωπηρές επαναλήψεις λέξεων), τις οποίες το άτομο αισθάνεται αναγκασμένο να εκτελέσει σε απάντηση μιας ιδεοληψίας, ή σύμφωνα με κανόνες οι οποίοι πρέπει να εφαρμοσθούν αυστηρά
• Οι συμπεριφορές ή οι νοερές πράξεις αποβλέπουν στην αποτροπή ή την μείωση της ενόχλησης ή την αποτροπή κάποιου απευκταίου γεγονότος ή κατάστασης.
• Ωστόσο, αυτές οι συμπεριφορές ή νοερές πράξεις δεν συνδέονται με ρεαλιστικό τρόπο με αυτά για το οποίο έχουν σχεδιασθεί να εξουδετερώνουν ή να αποτρέπουν, ή είναι σαφώς υπερβολικές.

Οι ιδεοληψίες-σκέψεις ή οι ψυχαναγκασμοί-πράξεις επηρεάζουν την καθημερινή σας συμπεριφορά και προκαλούν:

• έκδηλη ενόχληση,
• είναι χρονοβόροι ( απαιτούν περισσότερο από μία ώρα την ημέρα),
• ή παρεμποδίζουν σημαντικά τις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες,
• την επαγγελματική ( ή σχολική) δραστηριότητα,
• ή τις συνήθεις κοινωνικές δραστηριότητες ή σχέσεις.
• αναγνωρίζετε ότι οι ιδεοληψίες ή οι ψυχαναγκασμοί είναι υπερβολικοί ή παράλογοι αλλά δυσκολεύεστε να τις σταματήσετε.

Οι ιδεοψυχαναγκασμοί δεν θα πρέπει να συγχέονται με άτομα που μερικές φορές τα ονομάζουμε 'ψυχαναγκαστικά' στην καθημερινή ζωή. Ο όρος αυτός αναφέρεται σε ανθρώπους τελειομανείς με πολύ υψηλά στάνταρντς, τόσο στην εργασία τους, στον εαυτό τους και στην προσωπική τους ζωή.

Μερικές φορές αυτή η 'ψυχαναγκαστικότητα' ή η τελειομανία βοηθάει την επίτευξη στόχων και την επιτυχία σε διάφορους τομείς της ζωής, ανεβάζει την αυτο-εκτίμηση και τις απαιτήσεις ενός ατόμου. Είναι πολύ διαφορετικό όμως από την συμπτωματολογία , την σοβαρότητα και την συχνότητα των ιδεοψυχαναγκασμών που παρουσιάζονται σαν πάθηση και χρήζουν ψυχολογική υποστήριξη.

Τα άτομα με ΙΨΔ διαταραχή είναι σημαντικό να αναζητήσουν βοήθεια απο ειδικό γιατί σε ορισμένες περιπτώσεις αν χρονίσουν τα συμπτώματα μπορεί να παρουσιάσουν συνοδές παθήσεις όπως διατροφικές διαταραχές - ανορεξία ή βουλιμία- , κατάθλιψη, γενικευμένη αγχώδη διαταραχή ή κρίσεις πανικού. Τέλος, σωματόμορφες διαταραχές παρατηρούνται, όπως η υποχονδρίαση, δηλαδή η έντονη ενασχόληση με το σώμα τους και η σκέψη ότι έχουν κάποια σοβαρή ασθένεια.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί οτι οι άνθρωποι με Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή έχουν πλήρη αίσθηση των σκέψεων και των πράξεων τους, καταλαβαίνουν την ματαιότητα αυτών που σκέφτονται και κάνουν είναι όμως παγιδευμένοι στα «πρέπει» που βάζουν στον εαυτό τους στην προσπάθεια τους να νικήσουν το άγχος που τους προκαλούν οι σκέψεις. Αυτό όμως σημαίνει οτι επειδή το αντιλαμβάνονται με θεραπευτική καθοδήγηση μπορούν ν αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Προσπαθούν ν αντισταθούν στο να κάνουν την παράλογη σκέψη- πράξη αλλά πολλές φορές αδυνατούν και γι αυτό χρειάζεται ψυχολογική βοήθεια και εκμαθηση τεχνικών για να μάθουν να αντιστέκονται ή να μην επιμένουν σ αυτά χάνοντας χρόνο και ενέργεια μέσα στην καθημερινότητα τους.